Yüzyıllar boyunca pek çok medeniyete kucak açan Şanlıurfa Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin en özel kentlerinden biri. Peygamberler kenti olarak da bilinen Şanlıurfa hem tarihi hem doğal güzellikleriyle yerli ve yabancı turistlerin akınına uğruyor. Bu yerlerden biri de geçmişi MÖ. 6. yüzyıla dayanan konik kubbeli Harran Meskenleri. UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’nde yer alan Harran Evleri’ni daha yakından tanımak ister misiniz?
Şanlıurfa’nın Tarihi İlçesi: Harran
Şanlıurfa’yı birinci kere ziyaret ediyorsanız listenizin en üst sırasına eklemeniz gereken yerlerin başında Harran geliyor. Kent merkezine ortalama 45 kilometre aralıkta yer alan Harran Şanlıurfa’nın Suriye hududuna yakın bir ilçesi.
Kuzey Mezopotamya’nın önde gelen yerleşim yerlerinden biri olan Harran tıpkı vakitte dünyanın birinci bilim merkezlerinden biri olarak kabul ediliyor. O denli ki dünyanın birinci İslam üniversitesinin kalıntılarını burada görmek mümkün. Geçmişte ticari yolların kesişim noktasında bulunan Harran’ın söz manasının kervan yahut seyahat olduğu iddia ediliyor.
Konik Kubbeli Harran Evi
İlçe ile özdeşleşen konik kubbeli Harran Meskenleri başlı başına bir tarih durağı. MÖ. 6. yüzyılda inşa edildiği varsayım edilen kubbeli konutlar Mezopotamya, Transkafkasya ve Ege’de MÖ. 3. yüzyıla dek varlığını sürdürmüştür. İtalya, İspanya, İskoçya ve Peru’da da örnekleri bulunan Harran Konutları kare gibisi bir temel üzerine bindirme tekniği uygulanarak tuğladan inşa edilmiş.
Bölgenin iklim şartlarına uygun formda yazları serin, kışları sıcak tutan Harran Evleri’nin harcında gül yağı, saman, pişmiş toprak ve yumurta akı kullanılmış. Her bir kümbetin farklı bir odayı temsil ettiği konutlarda kümbet sayısının fazlalığı konut sahibinin maddi durumunun bir göstergesi sayılıyor. Odaların birbiri ile ilişkili olduğu Harran Konutları yöre halkı tarafından Kubbeli Konutlar olarak da anılıyor.
Yüksekliği 5 metreyi bulan meskenlerin kubbe kısmı açık bırakılmış. Konutlarda cam bulunmadığı için bu sayede hem içeriye ışık girmesi sağlanmış hem de dumanın daha kolay dışarı verilmesi amaçlanmış. MÖ. 6. yüzyıla uzanan tarihi ile eşsiz bir kültür noktası olan Harran Meskenleri günümüzde turistik faaliyetler için kullanılıyor.
Yöresel kıyafetler giyerek konutların önünde fotoğraf çektirmek burası için adeta bir gelenek haline gelmiş durumda. 1979 yılında arkeolojik ve kentsel sit alanı ilan edilmiş olan Harran Evleri’nden sırf bir tanesi ziyaret edilebiliyor. Harran Kültür Konutu olarak konuklarını ağırlayan yapının içerisinde yöre halkının kullandığı eşyaları görmek mümkün. Siz de Şanlıurfa gezisi yapmayı planlıyorsanız farklı mimarisi ile ilgi çeken Harran Evleri’ni listenize eklemeyi unutmayın.