Tacik-Kırgız hududunda tansiyon

0 110

ABDUSSAMET DOĞAN

Orta Asya’nın iki komşu ülkesi Tacikistan ve Kırgızistan, geçtiğimiz haftayı çatışmalarla geçirdi. 28 Nisan’da Taciklerin Kırgız hudut karakollarına ateş açmasıyla tırmanan tansiyonun art planında, yaklaşık 30 yıldır devam eden arazi tartışmaları, hudut uyuşmazlığı ve su paylaşımındaki ihtilaflar üzere çok sayıda neden var. Tacikistan’ın hudut bölgelerindeki sivil halkı silahlandırması ise, mümkün bir çatışmaya esasen hazırlanıldığını akıllara getirdi.

Kırgızistan tarafında yüzlerce konutun ateşe verilmesi ve köylerin işgal edilmesiyle süren gerginlik, 31 Kırgız’ın vefatıyla ve 50’den fazlasının da yaralanmasıyla sonuçlandı. Resmen ateşkes ilân edilmesine karşın, birtakım Kırgız köylerinde Taciklerin hâlâ bulunduğu belirtiliyor.

Siyasi gözlemcilere nazaran Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Kırgızistan’ın mevcut idaresine karşı güvensizlik duyuyor. Putin’in, Gürcistan ve Ukrayna örneklerinde olduğu üzere, “sözünü dinlemeyen” Kırgızistan’ın toprak bütünlüğünü sabote ederek merkezî hükümetin gözünü korkutmak istediği kaydediliyor. Çatışmaların patlak verdiği bölgede Rusların uzun yıllardır askeri üs kurmak istemesi, lakin Kırgız hükümetlerinin uzun müddettir buna müsaade vermemesi de, bu tahlili destekleyen bir öteki delil. Öte yandan, Rusya’nın, beklenen bir Kırgızistan-Türkiye yakınlaşmasına mani olmaya çalıştığı halinde bir yorum da mevcut.

Tacikistan-Kırgızistan hududunda yaşanan son olaylar bağlamında, İran’ın pozisyonuna ayrıyeten dikkat çekmek gerekiyor. İran’ın, etnik ve mezhepsel milliyetçilik üzerinden Tacikleri Kırgızlara karşı desteklediği, zati bilinen bir konu. Geçtiğimiz günlerde Tacikistan’la İran ortasında askerî işbirliği mutabakatlarının imzalanacağının kamuoyuna duyurulmasının çabucak akabinde Tacik-Kırgız çatışmalarının yaşanması da, gözlerden kaçmayan bir detay.

Gelinen noktada, “Çatışmaları durdurduk” diyerek tarafları Rusya’nın Kazan kentinde “barış masası”na davet eden Moskova, tıpkı Ermenistan-Azerbaycan tansiyonunda yaptığı üzere diplomatik süreci de denetim etmeye ve durumu kendi lehine çevirmeye çalışıyor. Putin’in Kırım ve Kafkasya’dan sonra Orta Asya’da başlattığı satrancı nasıl yöneteceğini daima birlikte göreceğiz.

Kaynak: Yeni Şafak

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.