Türkiye’den Type-23 hamlesi! Cihat Yaycı yorumladı: ‘Biz artık kıyı bahriyesi değiliz’

Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın 16 Ocak’ta gerçekleştirdiği İngiltere ziyaretinde Birleşik Krallık Savunma Bakanı Ben Wallace ile bir ortaya gelmesinin akabinde, yerli ve yabancı basında Türkiye’nin İngiltere’den Type-23 fırkateynleri dahil olmak üzere kimi askeri alımlar yapmaya hazırlandığı tez edilmişti. Geçtiğimiz gün Kabine Toplantısı sonrasında gazetecilerin sorularını yanıtlayan Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar, basında yer alan Type-23 savları hakkında, “Somutlaşmış, katılaşmış bir şey kelam konusu değil. Bizim İngiltere Savunma Bakanı Sayın Wallace ile ikili bağlantılarımız, NATO kapsamında temaslarımız var. Son Londra ziyaretimiz de bu kapsamda gerçekleştirdiğimiz bir ziyaretti” diye konuştu. Bakan Akar, askerî eğitim iş birliği, tatbikatlar ve savunma sanayii mevzularında ABD, Almanya, Fransa, İtalya olmak üzere birçok ülke ile görüşmeler gerçekleştirildiğine dikkat çekerek İngiltere ziyaretinin de bu kapsamda yapıldığının altını çizdi.

‘AKSİ TAKDİRDE GEMİLER İNCELETTİRİLMEZDİ’

Türk Deniz Kuvvetleri gereksinim bildirmemiş olsaydı bu gemilerin incelenmeyeceğinin altını çizen ve Type-23 alımı konusunda kesin bir karar verilmemiş olduğuna dikkat çeken İstanbul Topkapı Üniversitesi Öğretim Üyesi, Denizcilik ve Küresel Stratejiler Merkezi Lideri Müstafi Tümamiral Doç. Dr. Cihat Yaycı, Type-23 alımı hakkında ortaya atılan gündemdeki tezleri kıymetlendirdi. Doç. Dr. Yaycı, kelamlarına şöyle devam etti:

“Deniz Kuvvetleri Kumandanımız fırkateyn komutanlığı yapmıştır, fırkateyn Komodorluğu yapmıştır, bunların filo komutanlıklarını yapmıştır ve bu bahiste yetişmiş kökten bir fırkateyncidir. Türk Deniz Kuvvetleri komuta heyeti bu türlü bir gereksinimi bildirmemiş olsa Sayın Ulusal Savunma Bakanımız bu gemileri incelettirmez. Herkesin malumu olduğu üzere Türk Silahlı Kuvvetleri dünyadaki en kurumsal tertiplerden birisidir. Temelinde Türk Silahlı Kuvvetleri de tüm kurumsal yapıların uyguladığı üzere çeşitli tahliller, çalışmalar, bütçe senaryoları ve alternatifler üzerinde ağır bir tempoda çalışıyor. Mühendisler, ekonomistler, proje yöneticileri ve bilgi analistlerinin dahil olduğu bir sistem içerisinde erken tahliller yapılarak bir ön fizibilite çalışması meydana getiriliyor.”

‘KESİN ALINACAK MANASINA GELMİYOR’

İnceleme sürecinin kesin alım manasına gelmediğine dikkat çeken Doç. Dr. Yaycı, “Bu inceleme ön fizibilite çalışması manasına geliyor. Başka yandan elbette bu inceleme bir kesin alım manası taşımıyor. Ön fizibilite çalışması isminden de anlaşılacağı üzere satın almanın hayata geçirilmeden evvel maliyette teknik ayrıntılara kadar çabucak her noktada tahlillerin yapılması ve somut adım atılmadan evvel geleceğe dair bir projeksiyon oluşturma sürecidir. Type-23 konusunda da benzeri bir süreç yürütülüyor. Bu alımın ekonomik ve teknik tahlilleri yapılarak somut adımdan evvel bir projeksiyon sunulmakta, öteki yandan alternatifler düşünülerek hangi kararın daha makul ve efektif olacağına ulaşılmaya çalışılmaktadır” yorumunu yaptı.

‘BÜYÜK BİR YABANCILIĞIMIZ OLDUĞU SÖYLENEMEZ’

Type-23 tipi gemilerin denizaltı savunma harbi yeteneği ön plana çıkarılmış fırkateynler olduğunu söz eden Doç. Dr. Yaycı, “Bu fırkateynler çok niyetli misyonları de muvaffakiyetle icra edebilecek gemilerdir. Type-23’ler HARPOON gemisavar füzeleri, SEA CAPTOR hava savunma füzeleri, hafif torpidolar ve tekrar çeşitli silah sistemleriyle donatılmış gemilerdir. Bu gemiler, bizim Deniz Kuvvetlerimizdeki öteki gemilerle çabucak hemen uyumludur. Zati bunlar NATO standartları dikkate alınarak geliştirilmiş gemiler. Yani sahip olduğu silah sistemlerinde de bu standarta dikkat edilmiş. Yani gemide bulunan silah sistemlerine çok büyük bir yabancılığımız olduğu söylenemez” diye konuştu.

“Buradaki değerli konu şudur: Bu gemiler 1990 yılında hizmete girmişler ve 2002 yılına kadar üretimleri devam etmiş. Bu noktada Türk Deniz Kuvvetleri’nde bulunan Yavuz sınıfı fırkateynlerimize bakarsak 1986 yılında hizmete girmişler. Gabya sınıfı fırkateynlerimiz 1970’li yıllarında sonundan itibaren hizmete alınmış. Type-23 sınıfı gemiler, bizim elimizdeki gemilerden daha eski gemiler değil.” Müstafi Tümamiral Doç. Dr. Cihat Yaycı

‘KEŞKE YERLİ TAHLİLLER DAHA ERKEN HİZMETE GİRSEYDİ’

“Elbette gönlümüz yerli tahlillerle yeni gemiler yapmaktan yana. Lakin bu noktada karıştırılan bir konu var”  diyen Doç. Dr. Yaycı, “Ben 3 sene Deniz Kuvvetleri Kurmay Başkanlığı yaptım, Güney Misyon Küme Komutanlığı yaptım, 5. Muhrip Filotillası Komutanlığı yaptım. Bunları karşılaştırdığımda geldiğimiz noktada 2016 ve sonrasında gemilerimizin seyir saati eskisiyle kıyaslanamayacak kadar artmıştır ve 4 bin-5 bin saatlere varmıştır. Evvelce bin 500-2 bin saat rekor olarak kabul edilirdi. Bu nedenle elimizde şu an önemli bir platform muhtaçlığı var. Zira elimizdeki 16 fırkateynin 8 tanesi Oliver Hazard Perry sınıfı gemilerdir yani Gabya sınıfı fırkateynlerdir. Bu gemilerin çabucak hepsi İngiliz gemilerinden daha eskidir. 4 adet Yavuz sınıfı fırkateynimiz de tekrar bu gemilerden eskidir. Elimizde 4 adet Barbaros sınıfı fırkateyn kalıyor. Bunlar da Type-23’lerden ya birebir yaşta olsunlar ya da biraz daha genç olsunlar. En yeni Barbaros sınıfı fırkateynimiz de 1999 yılında hizmete alınan Kemal Reis’tir. Type-23 tipi gemiler bizim gemilerimizin yaşlarına bakarak eski demek pek gerçekçi olmayan bir bakış açısıdır” dedi.

‘ACİL BİR PLATFORM MUHTAÇLIĞIMIZ VAR’

“Benim gönlüm elbette TF-2000 hava savunma muhribi ve İstif sınıfı fırkateyn projelerinin inşa süreçlerinin çok daha evvelce başlatılmış olmasıydı” diyen Doç. Dr. Yaycı, “Uzun yıllar yerli projeler için efor gösterdik. Artık, TF-2000 ve İstif sınıfının gecikmiş olması, bununla birlikte harekat gereksinimlerinin iki hatta üç katına çıkmış olması bizim için çok önemli bir platform muhtaçlığı doğuruyor. Bu sonuç çok net olarak karşımızda duruyor. Bir misyon için 3 fırkateyne gereksiniminiz vardır. Bu neden bu haldedir? Bu gemilerin biri bakımdadır, biri misyondadır, bir başkası de misyon değişimine hazırdır. Bu tabloya bakarsak bizim harekat gereksinimimiz arttı fakat fırkateyn sayımız tıpkı. Korvetler, fırkateynlerle birebir misyonu yapabilecek durumda değillerdir. Çünkü biz artık açık deniz bahriyesi olduk. Biz kıyı bahriyesi değiliz. Bugün Libya’nın önünde daima gemi bulunduruyoruz. Bunlar çok göz önünde olmadığı için bilinmiyor. Biz bu gemileri bakıma almakta zorlanıyoruz zira yerine koyacak öteki gemi kalmıyor. Gemilerin bakım saatleri geçiyor ve yıpranıyorlar, çok çabuk eskiyorlar. O vakit bizim acil bir platform gereksinimimiz var ve bunu bir halde tamamlamamız lazım. Daha evvel de acil muhtaçlığımız vardı ve Fransa’dan Burak sınıfı korvetler aldık ve bu gemileri kullanmaya devam ediyoruz. Bugün donanmamızın muhtaçlığı olan 28 ila 30 ortasında fırkateyndir. Bununla birlikte yeni gemiler geldikçe birtakım gemiler hizmetten çekilmektedir. Sorunun bu türlü bir boyutu da var” kelamlarıyla Türk Deniz Kuvvetleri’nin yeni platform gereksinimi olduğunu vurguladı.

‘İHTİYAÇ ESKİSİNDEN ÇOK FAZLA’

Olası bir Type-23 alımının Türk donanmasının devam eden yerli tahlilleri gölgelemenin tersine destekleyeceğini düşündüğünü tabir eden Doç. Dr. Yaycı, Type-23’lerin alındığı takdirde devam eden ulusal gemi inşalarına katkı sağlamak ve ortadaki boşluğu doldurabileceğini söyledi. Doç. Dr. Yaycı, “Diğer yandan bu platformlar üretilen ulusal silah ve platformlara monte edilen araçların kullanılma ve testleri açısında da fırsatlar sunacaktır. Türk Donanmasının acil harekat gereksiniminin karşılanması gerekiyor. Bu noktada elbette maliyeti ve tahlilleri tam yapılmış alternatifleri kıymetlendirmek kuraldır. Bir fırkateynin inşasına başlanıp hizmete girmesinin ortalama 4 sene sürdüğünü de dikkate almak gerekir. Ayrıyeten 40 yıldan daha yaşlı GABYA Sınıfı fırkateynlerin ulusal sistemlerle şu anda en çağdaş fırkateyn seviyesine getirildiğini de unutmayalım. Türk Deniz Kuvvetleri fırkateynlerinin yıllık seyir saatlerinin 6 sene öncesi ile karşılaştırılmayacak seviyede binlerce saate çıktığını, planlı bakımlarının çok sık geldiğini, münasebetiyle bakıma giren gemilerin yerine vazifeye devam edecek gemilere gereksinim eskisinden çok fazladır” dedi.

‘KÜRESEL MANADA DA YÜKSELEN BİR YILDIZIZ’

Türkiye’nin daha evvel İsrail’den Heron insansız hava aracı aldığı devirde tıpkı vakitte yerli insansız hava aracı geliştirdiğini hatırlatan Doç. Dr. Yaycı, “Özellikle 2022 yılındaki gelişmelere ve savunma sanayii başarılarına baktığımızda Türk Savunma Sanayii’nin sadece bölgesel değil global manada da yükselen bir yıldız olduğunu görmekteyiz. Örneğin 2007 yılında Türkiye, İsrail’in insansız hava araçları olan Heron’u kullanmaya başladı. Bu sistemler misyon yaparken, Türk mühendisler hem bu araçlardan elde ettikleri bilgi ve deneyimlerle ulusal projeleri geliştiriyor hem de bu araçlardaki eksiklikleri tatbik ederek ulusal çalışmaları mükemmelleştiriyorlardı. 2007 yılında başlayan Heron süreci içerisinde yerli ve ulusal Bayraktar 2009’da, ANKA ise 2011’de gökyüzüyle buluşmuştu” örneğiyle daha evvel yabancı sistemler alınırken yerli tahlillerinde geliştirme sürecinin devam ettiğini söyledi. Olası bir alımın ‘Ben bu sistemi üretemiyorum’ manasına gelmeyeceğine dikkat çeken Doç. Dr. Yaycı şu ayrıntısı da ekledi:

“Bu ‘Benim acil platform gereksinimim var ve bunun çabucak giderilmesi lazım’ manasına gelir. Sıkıntıya bu türlü bakmak lazım. Süreci de bu formda kıymetlendirmek ve görmek gereklidir. Türkiye’nin elindeki imkan ve alternatifleri genişletmesi tıpkı S/İHA sürecinde olduğu üzere Deniz Kuvvetleri ismine devam eden ulusal projelerde de elini güçlendirecek kıymettedir. Bugün gelinen noktada Türk S/İHA sistemleri, güvenlik güçlerimizin muhtaçlığını karşılamakta hem de kıymetli bir ihracat kalemi haline gelmiş durumdadır. Bu alanda yaptığımız satışlar bırakın İsrail’i ABD’yi bile yer yer geçmiş durumdadır. Yani Türkiye’nin vaktinde Heron ithal eden bir ülke olması bugün yaptığı S/İHA ihracatlarına rastgele bir olumsuz durum yaratmadığı üzere bu fırkateynleri ya da farklı platformları da satın alması olumsuz bir durum yaratmayacaktır.”

‘HIZLICA ADAPTE OLABİLİRİZ’

İngiltere’den yapılacak mümkün bir Type-23 alımında Türk Deniz Kuvvetleri’nin gemiye süratlice adapte olacağını söz eden Doç. Dr. Yaycı, “Biz Burak sınıfı Korvetleri aldığımızda baş topu başta olmak üzere kimi silah sistemlerinde farklılıklar vardı. Tepr (KNOX) ve Gabya sınıfları geldiğinde PHALANX hava savunma sistemleri ile geldiler. Biz o periyot gemilerimizde SEA ZENITH sistemlerini kullanıyorduk. Yani muhtemel bir alımda Type-23 tipi gemilere de süratlice adapte olabiliriz. Bununla birlikte Türk Savunma Sanayii o kadar gelişti ki bu sistemleri çarçabuk yerli ve ulusal sistemlerle değiştirebilecek kapasiteye ulaştı. Bugün Gabya sınıflarında kullanılan komuta denetim ve silah sistemleri özgününden çok farklı hale gelmiştir. Ayrıyeten Türkiye’nin bekleyecek vakti yoktur. Yunanistan ile aramızdaki gerginliğin bir çatışmaya dönüştüğü durumda kimse sizin inşası devam eden gemilerimizin tamamlanmasını beklemez. Herkes kadrolarını hazırlasın, gemi inşasını tamamlasın o denli savaşacağız diye bir durum mümkün olabilir mi?” diye konuştu.

‘YUNAN DONANMASI TÜRKİYE’YE KARŞI SİLAHLANIYOR’

Yunanistan Deniz Kuvvetleri envanterinde de eski gemiler bulunduğunu lisana getiren Doç. Dr. Cihat Yaycı, “Yunanistan Türkiye’ye karşı silahlanıyor ve eksiklerini de dışarıdan alımlarla tamamlamaya çalışıyor. Fransa’dan sipariş ettiği Belharra sınıfı fırkateynler de bu kapsamda yapılan alımlardır” ayrıntısını paylaştı.

“Geçtiğimiz ay New York Times’a bu mevzuda bir röportaj verdim. Orada bana Yunanistan’ın yaptığı silah alımlarına Türkiye’nin nasıl karşılık vereceği soruldu” diyen Yaycı, “Aslında bu soru Yunanistan’ın Türkiye’ye karşı silahlandığının bir itirafıdır. Türkiye’nin bu gerçeği görüp buna nazaran adımlar atması gerekir. Yunanistan, kendi donanmasını modernize etmeye ve platform sayısını artırmaya çalışıyor. Burada şunu ortaya koymak gerekir, Türkiye’nin savunma sanayi noktasında dışa bağımlılığını en süratli azaltan ve gücünü önemli formda maksimize eden bir devlettir. Türkiye sahip olduğu yurt dışı alımları dahi kendi ulusal atılımlarını güçlendirmek için kullanıyor. Ama Yunanistan Deniz Kuvvetleri’ni incelediğimizde vurucu gücünün tamamının yurt dışına bağlı olduğu ve bu bağın yeni hazır alımlarla sürdürüldüğü görülüyor. Yunanistan her ne kadar yeni sistemler katmaya yönelik adımlar atsa da bu adımlar Türkiye ile ortasında olan farkı kapatabilecek düzeyde değil. En kıymetlisi Yunanistan bir harp durumunda mühimmat için Paris, Berlin, Washington’u beklerken Türkiye kendi topraklarındaki fabrikalardan gerekli mühimmat ve askeri ekipmanı ulusal imkanlarıyla üretebilecek durumda. Bizim dayanılmaz bir yeteneğimiz var ve biz bu yeteneği satın aldığımız gemiler üzerinde çalışarak geliştirdik. Bugün kendi gemilerimizi kendi sistemlerimizle donatabiliyoruz” kelamlarıyla Türk Savunma Sanayii eserlerini Türk ordusunun kendi imkânlarıyla beslediğinin altını çizdi.

“Elbette Türk Deniz Kuvvetleri, Yunan donanmasından güçlüdür. Lakin gerisindeki güçler Yunanistan’ın açıklarını kapatmaya çalışıyor. Yunanistan’ın Fransa’dan alacağı bu fırkateynler de bu kapsamda alınacaktır. Belharra sınıfı fırkateynler en erken 2025 sonu 2026 yılı başında teslim edilmesi planlanıyor ama Türkiye’nin aslında halihazırda yürüttüğü 4 adet İ Sınıfı Fırkateyn projesi o süreç içerisinde donanmamıza katılacak. Yani Yunanistan satın alırken Türkiye tıpkı vakitte üretiyor ve alternatifler geliştiriyor. Yunanistan’ın saldırgan tavrının gitgide arttığı ve karasularını 6 milin üzerine çıkarma telaffuzlarının uygunca ayyuka çıktığı bu günlerde Türk Deniz Kuvvetlerinin platform gereksiniminin mutlak formda karşılanması gerekir. Böylesi bir ortamda öteki mülahazalar öne sürerek bunu ötelemek ya da görmezden gelmek Allah korusun geri kazanılamayacak büyük kayıplara neden olur. Bulunduğumuz ortamın bir gerginlik ortamı olduğunu ve yeni gemi inşasını bekleyecek lüksümüz olmadığını unutmayalım.” Müstafi Tümamiral Doç. Dr. Cihat Yaycı

Kaynak: Milliyet